“კვამლში გახვეული”: როგორ დაძლია 2020 წლის ხანძარმა კალიფორნიის კლიმატის პოლიტიკის 18 წელი
„კალიფორნიაში ტყის ხანძრები გახდა სათბურის გაზების ემისიების მთავარი და მზარდი წყარო 2020 წელს. ტყის ხანძრის გამონაბოლქვი არსებითად აბათილებს სათბურის გაზების ემისიების 18-წლიან შემცირებას“.
2020 წელი კალიფორნიაში ტყის ხანძრის დამანგრეველი სეზონით დაამახსოვრდათ. კალიფორნიის უნივერსიტეტის დევისის მონაცემებით 9900-ზე მეტმა ხანძარმა დაწვა დაახლოებით 1,7 მილიონი ჰექტარი, შეიწირა 33 ადამიანის სიცოცხლე და ეკონომიკას $19 მილიარდზე მეტი ზარალი მიაყენა.
ლოს-ანჯელესის კალიფორნიის უნივერსიტეტის (UCLA) მკვლევრების მიერ ჩატარებულმა ახალმა კვლევამ გამოთვალა ახალი გავლენა: დამწვრობის შედეგად გამოიყო იმდენი ნახშირორჟანგი, რომ მან გაანულა სახელმწიფოს მცდელობები, შეემცირებინა სათბურის გაზების (GHG) ემისიები 2003 წლიდან.
„კალიფორნიაში ტყის ხანძრები გახდა სათბურის გაზების ემისიების მთავარი და მზარდი წყარო“, – განუცხადა EcoWatch-ს ელექტრონული ფოსტით გაგზავნილ პრესრელიზში UCLA-ს ფილდინგის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სკოლის პროფესორმა და გარემოსდაცვითი ჯანმრთელობის მეცნიერებათა პროფესორმა, დოქტორ მაიკლ ჯერეტმა. „2020 წელს ტყის ხანძრის გამონაბოლქვი არსებითად აბათილებს სათბურის გაზების ემისიების 18-წლიან შემცირებას“.
კვლევა – “კვამლში გახვეული: კალიფორნიის სათბურის გაზების შემცირების მცდელობების შედეგები შეიძლება განულდეს 2020 წლის ხანძრებით” – გამოქვეყნდა ჟურნალში Environmental Pollution. მკვლევრების ჯგუფმა, რომელშიც ასევე შედიოდა მეცნიერი ჩიკაგოს უნივერსიტეტიდან, გამოთვალა ცეცხლის ემისიები საჯაროდ ხელმისაწვდომი სატელიტური მონაცემებიდან, გლობალური ცეცხლის ემისიის მონაცემთა ბაზიდან (GFED4s) და გლობალური ცეცხლის ასიმილაციის სისტემისდან (GFAS). მათ ასევე დაათვალიერეს ცეცხლის ემისიების გათვლები კალიფორნიის საჰაერო რესურსების საბჭოს (CARB) მიერ. შემდეგ მათ შეადარეს ხანძრის ემისიების მონაცემები CARB-ის მონაცემებს კალიფორნიის საერთო ემისიებისთვის 2003 წლიდან 2019 წლამდე. მათ გამოთვალეს, რომ 2003-2019 წლებში ტყის ხანძრები გამოყოფდნენ საშუალოდ 18 მილიონი ტონა ნახშირორჟანგის ექვივალენტს წელიწადში. თუმცა, მხოლოდ 2020 წელს, ტყის ხანძრებმა დაახლოებით შვიდჯერ მეტი, ანუ 127 მილიონი ტონა, ნახშირორჟანგის ექვივალენტი გამოყო. ეს ასევე ორჯერ აღემატება შემცირებული ემისიების ოდენობას, რომელსაც კალიფორნიის შტატმა მიაღწია კლიმატის დაცვის პოლიტიკის მეშვეობით 2003-2019 წლებში.
„კალიფორნიის პოლიტიკის შემქმნელებისა და მაცხოვრებლების დიდი დამსახურებით, 2003 წლიდან 2019 წლამდე, კალიფორნიის სათბურის გაზების ემისია შემცირდა 65 მილიონი ტონა დამაბინძურებლებით, 13%-იანი ვარდნა, რაც დიდწილად გამოწვეული იყო ელექტროენერგიის წარმოების სექტორის შემცირებით“, – განაცხადა ჯერეტმა პრესრელიზში. „არსებითად, თითქმის ორი ათწლეულის განმავლობაში მთელი ამ მძიმე შრომის დადებითი გავლენა შეიძლება დაიკარგოს რეკორდული ხანძრების ერთ წელიწადში წარმოქმნილი კვამლის გამო.
2020 წელს ტყის ხანძრები ასევე იყო ემისიების მეორე ყველაზე მნიშვნელოვანი წყარო შტატში ტრანსპორტირების შემდეგ, რომელიც პასუხისმგებელია 166 მილიონი ტონა ნახშირორჟანგის ექვივალენტზე.
კვლევაში დოკუმენტირებული ეფექტი არის „კლიმატის დადებითი გამოხმაურების მარყუჟის“ მაგალითი, განმარტეს კვლევის ავტორებმა. კარგად არის დადასტურებული, რომ კლიმატის კრიზისი აძლიერებს ხანძრებს ზოგადად დასავლეთ შეერთებულ შტატებში და კერძოდ კალიფორნიაში. უფრო მეტიც, როდესაც ტყეები იწვის, ისინი გადადიან ნახშირბადის ნიჟარებიდან ნახშირბადის წყაროებზე, რაც კიდევ უფრო ათავისუფლებს ატმოსფეროს გამათბობელ ემისიებს, რაც ამით ზრდის ხანძრის რისკს.
„მიუხედავად იმისა, რომ ტყის ხანძრები კალიფორნიის მრავალი ეკოსისტემის ბუნებრივი მახასიათებელია, ძლიერი და ხშირი ხანძრის შემთხვევების ზრდამ გაზარდა ხანძრის შემდგომი ეკოსისტემების ტრანსფორმაციის შესაძლებლობა“, – თქვა პრესაში კვლევის თანაავტორმა და UCLA ფილდინგის სკოლის პროფესორმა დოქტორ მირიამ მარლიემ.
ეს ნიშნავს, რომ გაზრდილმა ხანძრებმა შეიძლება სერიოზული გავლენა იქონიოს სახელმწიფოს კლიმატის მიზნებზე.
„მაშინაც კი, თუ გრძელვადიანი ხელახალი ზრდა მოხდება, ნახშირბადის გამონაბოლქვი, რომელიც გაიფრქვევა მომდევნო 15-20 წლის განმავლობაში, გაართულებს ემისიების შემცირების მიზნების მიღწევას, რაც საჭიროა საშუალო გლობალური ტემპერატურის ზრდის თავიდან აცილების მიზნით, რომელსაც მხარს უჭერს კლიმატის ცვლილების მთავრობათაშორისი პანელი, ან IPCC“, – დასძინა მარლიემ.
მკვლევრებმა ასევე გამოთვალეს ფინანსური ზარალი, რომელიც გამოწვეული იყო 2020 წლის ხანძრის გამონაბოლქვით და დაადგინეს, რომ ისინი დაახლოებით 98,7 მილიონი დოლარი იყო კალიფორნიისთვის, დაახლოებით 986,9 მილიონი დოლარი აშშ-სთვის და დაახლოებით 7 მილიარდი დოლარი საერთაშორისო დონეზე.
„ეს არის შეფასებები, რა თქმა უნდა, მაგრამ ისინი წარმოადგენენ ზარალის ამჟამად არათანაბარ ასპექტს ხანძრების გამო, რომლებიც წარმოიქმნება გლობალურად, აშშ-ში და თავად კალიფორნიაში“, ამის შესახებ ექიმმა ამირ ჯინამ პრესრელიზში განაცხადა. „ჰაერის დაბინძურების შედეგად ჯანმრთელობისთვის მიყენებული ზიანი და სიცოცხლისა და ქონების პირდაპირი ზარალი უნდა ჩაითვალოს ხანძრის კონტროლის ხარჯებთან ერთად.
ტყის ხანძრის გამონაბოლქვის პრობლემის გადასაჭრელად, კვლევის ავტორებმა რეკომენდაცია გაუწიეს ამ ემისიების რეგულარულ მონიტორინგს, ხანძრის ჩახშობას უფრო პრევენციულ სტრატეგიებზე, როგორიცაა ქვეტყის გაწმენდა და კონტროლირებადი დამწვრობა და ველურ-ურბანული ინტერფეისის (WUI) ახალი მოვლენების შემცირება. მათ ასევე მოუწოდეს მეტი კვლევისკენ და კომუნიკაციისკენ, რათა დაეხმარონ პოლიტიკოსებსა და რიგით მოსახლეობას ხანძრის შემცირების საუკეთესო პრაქტიკის გაგებაში.
”ტყის ხანძრის გამონაბოლქვს არ მიუღია ინვესტიციის ან ყურადღების თითქმის იგივე დონე, როგორც სათბურის გაზების ემისიებმა მიიღეს სხვა სექტორებიდან,” – თქვა ჯერეტმა პრესრელიზში. „მიუხედავად იმისა, რომ ხანძრები გარკვეულწილად ბუნებრივი მოვლენაა, ადამიანის საქმიანობა ხელს უწყობს ტყის ხანძრების „არაბუნებრივ კატასტროფებად“ გადაქცევას ადამიანის მიერ შექმნილი კლიმატის ცვლილებისა ხანძრისადმი მიდრეკილ ადგილებში განვითარებაში – და ყველა კალიფორნიელს აქვს უფლება გაიგოს ამის პოტენციური ხარჯები.
სტატიაზე მუშაობდა : ალექსანდრე ფიფია და დეა კუსიანი
წყარო : www.ecowatch.com
20 ნოემბერი 2022 წელი.