პალეონტოლოგების თქმით კლიმატური კრიზისის შედეგად ადამიანების დაპატარავებაა მოსალოდნელი
- ედინბურგელი პალეონტოლოგი ამტკიცებს, რომ უფრო მცირე ზომის ძუძუმწოვრების პოპულაციები მაღალ ტემპერატურას უკეთესად უძლებენ.
- თავის წიგნში „ძუძუმწოვრების აღზევება და გამეფება“ ბრუსატე წერს, რომ უფრო თბილ რეგიონებში ბინადარი ცხოველები უფრო პატარები არიან იგივე სახეობის ცივ რეგიონებში ბინადარ ცხოველებზე. ეს ეკოლოგიური პრინციპი ბერგმანის წესის სახელითაა ცნობილი.
- Guardian-თან საუბრისას, წიგნის გამოცემამდე ბრუსატემ აღნიშნა, რომ „სხეულის ზომების შემცირება ცნობილი პრინციპია, რომლის დახმარებითაც ძუძუმწოვრები უმკლავდებიან კლიმატურ ცვლილებებს.“
წამყვანი პალეონტოლოგი თვლის, რომ კლიმატურმა კრიზისმა შეიძლება ადამიანების დაპატარავება გამოიწვიოს, რადგან უფრო მცირე ზომის ძუძუმწოვრების პოპულაციები მსოფლიოში ტემპერატურის მატებას უკეთესად უმკლავდებიან.
ედინბურგის უნივერსიტეტის პროფესორმა, პალეონტოლოგმა სტივ ბრუსატემ, ივარაუდა ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ რა ემართებოდათ სხვა ძუძუმწოვრებს კლიმატის ცვლილებების დროს, რისი მეშვეობითაც წარმოდგენას შეგვიქმნის კაცობრიობის მომავალზე. მან პარალელი გაავლო ცხენების წინაპრებთან, რომლებიც ზომაში დაპატარავდნენ 55 მილიონი წლის წინ. ამ პერიოდს მეცნიერები, პალეოცენ-ეოცენურ თერმულ მაქსიმუმს უწოდებენ.
„მრავალი გაქვავებული ნეშტი გვაქვს, რომლებიც იმ გლობალური დათბობის ხანიდანაა. ეს ყველაზე მნიშვნელოვანი გლობალური დათბობაა დედამიწის ისტორიაში“ – განაცხადა მან. „მაშინდელი მოვლენები იმდენად გვანან დღევანდელობას, რომ ჟრუანტელი მივლის“.
თავის წიგნში „ძუძუმწოვრების აღზევება და გამეფება“ ბრუსატე წერს, რომ უფრო თბილ რეგიონებში ბინადარი ცხოველები უფრო პატარები არიან იგივე სახეობის ცივ რეგიონებში ბინადარ ცხოველებზე. ეს ეკოლოგიური პრინციპი ბერგმანის წესის სახელითაა ცნობილი. „ამ მოვლენის ზუსტი მიზეზები უცნობია, თუმცა არსებობს ვარაუდი, რომ უფრო მცირე ზომის სხეულს, რომელიც დიამეტრშიც ჩამორჩება უფრო დიდს, უკეთესი თერმორეგულაციის უნარი აქვს და ზედმეტ სითბოს მალე ,,განდევნის“, – აღნიშნავს მეცნიერი.
Guardian-თან საუბრისას, წიგნის გამოცემამდე ბრუსატემ აღნიშნა, რომ „სხეულის ზომების შემცირება ცნობილი პრინციპია, რომლის დახმარებითაც ძუძუმწოვრები უმკლავდებიან კლიმატურ ცვლილებებს.“ მან აგრეთვე დასძინა: „ეს სულაც არ ნიშნავს, რომ ძუძუმწოვრების ყველა სახეობას ასე ემართება, თუმცა ზოგიერთმა შეიძლება ამ ხერხს მიმართოს, როდესაც ტემპერატურა მოულოდნელად იცვლება. ამასთან დაკვაშირებით იბადება კითხვა: თუ ტემპერატურა კიდევ უფრო დიდი სიხშირით შეიცვლება, შეიძლება თუ არა ადამიანი ჯუჯად გადაიქცეს? შეიძლება თუ არა ის ბევრად დაპატარავდეს? ჩემი აზრით – კი.“
ბრუსატე ამტკიცებდა, რომ ადამიანების ზოგიერთი სახეობები მართლაც პატარავდებოდნენ კლიმატის რადიკალური ცვლილების პირობებში. მაგალითად, კი მოყავს ე. წ. „ადამიანები ჰობიტები“ (Homo floresiensis), რომლებიც ინდონეზიის კუნძულ ფლორესზე ბინადრობდნენ.
ადამიანების ნეშტის შემსწავლელმა მეცნიერებმა ივარაუდეს, რომ ტემპერატურის მატება ერთ-ერთი მთავარი ფაქტორია, რომელიც ჩვენი სხეულის პარამეტრებს ცვლის. კეთილშობილი ირმების შემსწავლელმა მეცნიერებმა კი განაცხადეს, რომ უფრო თბილმა ზამთრებმა ევროპისა და სკანდინავიის ქვეყნებში ამ ცხოველების დაპატარავება გამოიწვია.
ყველა ექსპერტი არ ეთანხმება მოსაზრებას, რომ ტემპერატურის მატება ძუძუმწოვრების სხეულის ზომების შემცირებას იწვევს. ლონდონის ბუნების ისტორიის მუზეუმში, მოღვაწე პროფესორმა, ადრიან ლისტერმა, განაცხადა, რომ კორელაცია ადამინის ნეშტის კვლევასა და კლიმატურ ცვლილებებს შორის სუსტია. მან აგრეთვე აღნიშნა, რომ ძუძუმწოვრების სხეულის ზომების შემცირება ტემპერატურის მატებას კი არა, საკვების ხელმისაწვდომობას უფრო უკავშირდება.
ლისტერი ასევე სკეპტიკურადაა განწყობილი იმ თეორიის მიმართ, რომ ადამიანების პოპულაცია ტემპერატურის მომატებასთან ერთად შემცირდება. „ჩვენ ბუნებრივი გადარჩევის პრინციპი არ გვაკონტროლებს“, – თქვა მან. „ასეთი რამ მოსალოდნელი რომ ყოფილიყო, მაშინ ვიპოვიდით დიდტანიანი ადამიანების ნეშტს, რომლებმაც დაპატარავება ვერ მოასწრეს და დაიხოცნენ. თანამედროვე სამყაროში ეს საერთოდ წარმოუდგენელია. ჩვენ ტანსაცმელი გვაცვია, გვაქვს გათბობა ზამთარში და კონდიცირება ზაფხულის სიცხეში.“
მაგრამ ბრუსატე აღნიშნავს, რომ ადამიანების მოდგმის უნიკალურობის მიუხედავად, სხვა ძუძუმწოვრებს დიდი ალბათობით, უჩვენოდ არსებობა გაუმარტივდებოდათ. „შეიძლება იკითხოთ, უკეთესი იქნებოდა სხვა ცხოველების ცხოვრება დედამიწაზე ადამიანები რომ არ ყოფილიყვნენ? მე გიპასუხებთ, რომ დიდი ალბათობით – კი,“ – ამბობს ბრუსატე. „ვფიქრობ, მარტორქა, სპილო, ლომი, იხვნისკარტა ან კოალა რომ ყოფილიყავით, ალბათ ისურვებდით რომ ადამიანებს არ ეარსებათ. თუმცა ვიმედოვნებ, რომ არ გადავშენდებით.“
სტატიაზე მუშაობდა : ლილიან მეტრეველი და გიგი ჭითანავა
წყარო : www.theguardian.com