ჰაერის დაბინძურება კავშირშია ბავშვებში აუტიზმის რისკის ზრდასთან

• ახალი კვლევის თანახმად, ჰაერის დაბინძურება ზრდის აუტიზმის განვითარების რისკს.
• 5 ნაწილაკების შესუნთქვა განსაკუთრებით საშიშია ორსულებისა და ბავშვებისთვის.
• აუტიზმის განვითარება დამოკიდებულია როგორც გენეტიკურ და ასაკობრივ ფაქტორზე, ასევე საცხოვრებელ გარემოზე.

ჰარვარდის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სკოლის (Harvard T.H. Chan School of Public Health) კვლევის მიხედვით, დაბინძურებულ ჰაერში არსებული  მყარი ნაწილაკები (PM2.5) კავშირშია ბავშვებში აუტიზმის სპექტრის საგრძნობლად გაზრდილ რისკთან, განსაკუთრებით, თუკი დაბინძურებულ ჰაერს ჩაისუნთქავს მესამე ტრიმესტრში მყოფი ორსული ან თვითონ ბავშვი, ადრეულ ბავშვობაში.

კვლევა 2021 წლის 29 აპრილს გარემოს მკვლევართა წერილებში (Environmental Research Letters) გამოქვეყნდა.

კვლევის ავტორებმა განაცხადეს, რომ ბოლო წლებში საგრძნობლად გაიზარდა ბავშვებში აუტიზმის გავრცელების მაჩვენებელი. თუკი 2000 წელს 1000 ადამიანიდან აუტისტთა რაოდენობა 6.7% იყო (67ადამიანი), 2014 წელს ეს მაჩვენებელი 16.8%-მდე (168 ადამიანი) გაიზარდა. რისკფაქტორები ძირითადად დაკავშირებულია გენეტიკასთან, მშობელთა ასაკსა და გარემოსთან. წინა კვლევებმა დაადგინეს კავშირი დაბინძურებულ ჰაერში არსებულ მყარ ნაწილაკებსა (PM2.5) და ნეიროქცევით დისფუნქციას შორის, თუმცა მხოლოდ ამ კვლევით გახდა შესაძლებელი, მყარი ნაწილაკები (PM2.5) დაკავშირებულიყო აუტიზმის განვითარების რისკთან.

ახალმა კვლევამ აჩვენა, რომ კუბურ მეტრ ჰაერში 10 მიკროგრამი PM2.5 ნაწილაკების არსებობის პირობებში აუტიზმის განვითარების რისკი ბავშვობისას 64%-ით იზრდება, მუცლადყოფნისას კი – 31%-ით. (მუცლად ყოფნისას ყველაზე დიდი რისკი მესამე ტრიმესტრშია).

კვლევის შედეგები ასევე მიანიშნებს, რომ არსებული რეგულაციების მიუხედავად, ჰაერის PM2.5 ნაწილაკებით დაბალი დონის დაბინძურებამაც კი შეიძლება ავნოს მოსახლეობის მოწყვლად ფენებს.

კვლევის წამყვანი ავტორია დოქტორი ჩენგ-ქუან (კელვინ) ლინი (Cheng-Kuan (Calvin) Lin), მასაჩუსეტსის ფარმაციისა და ჯანდაცვის მეცნიერებების კოლეჯის დამხმარე პროფესორი. უფროსი მკვლევარი კი გახლავთ დევიდ კრისტიანი (David Christiani), ჰარვარდის გარემოსდაცვითი გენეტიკის სკოლის პროფესორი.

სტატიაზე მუშაობდა : მარიამ სიხარულიძე და ბასილ აბრამიშვილი

წყარო : www.hsph.harvard.edu

26 ივლისი 2023 წელი.