გაეროს კლიმატის ცვლილების მთავრობათაშორისი პანელის (IPCC) მიერ ამ კვირაში გამოქვეყნებული ახალი ანგარიში განიხილავს კლიმატის ცვლილების მიზეზებს, გავლენასა და გადაწყვეტილებებს.
1-ყველაფერი იმაზე უარესადაა, ვიდრე გვგონია
გრენლანდიის ყინულის საფარის დნობიდან მარჯნის რიფების განადგურებამდე, კლიმატთან დაკავშირებული ზემოქმედება მსოფლიოს უმაღლეს დონეზე ხდება, რასაც ოდესღაც მოდელერები ელოდნენ. სამწუხაროდ, ეს ყველაფერი ხდება ბევრად უფრო სწრაფად, ვიდრე ადრე შეაფასა IPCC.
ახლა, როგორც ახალი ანგარიშიდან ირკვევა, მსოფლიოს მოსახლეობის დაახლოებით 40% არის „უაღრესად დაუცველი“ კლიმატის ცვლილების ზემოქმედების მიმართ.
მაგრამ სიმძიმე ძირითადად ეკისრება მათ, ვინც ყველაზე ნაკლებად იყვნენ ამ პრობლემკს გამომწვევნი.
„აფრიკისთვის სიმინდის მზარდი ტერიტორიების დაახლოებით 30% ამოირიცხება წარმოებიდან, ლობიოს შემთხვევაში კი ეს არის დაახლოებით 50% დაბინძურებისა მიმდინარე ტრაექტორიაზე“, – თქვა პატრიკ ვერკოიჯენმა, ადაპტაციის გლობალური ცენტრის აღმასრულებელმა დირექტორმა, რომელიც დახმარებას უწევს მთავრობებსა და კერძო სექტორებს ფართომასშტაბიანი ადაპტაციის გადაწყვეტილებების მიღებისას.
”ასე რომ, არის მსოფლიოს გარკვეული ნაწილები, განსაკუთრებით აფრიკაში, რომლებიც, სამწუხაროდ, გახდება დაუსახლებელი.”
”და დრო იწურება როგორც IPCC ანგარიშში ნათლად არის ნათქვამი, დრო იმისა, რომ შეაჩერონ ახალი კლიმატის აპარტეიდის მამოძრავებელი ძალები”, – განუცხადა მან BBC News-ს.
2 – ამ დანაკარგსა და დაზიანებას აქვს სამეცნიერო საფუძვლები
რამდენიმე წელია, განვითარებადი ქვეყნები ცდილობენ, მდიდარ ქვეყნებს სერიოზულად შთააგონონ და გაასიგრძეგანებინომ დანაკარგისა და ზიანის იდეა.
ის განიმარტება, როგორც კლიმატის ცვლილების ზემოქმედება, რომელსაც არ შეუძლია ადაპტირება, ან ხანგრძლივ ვადაში გაწერილ მოვლენებს, როგორიცაა ზღვის დონის აწევა.
ეს საკითხი ძალიან საკამათო გახლდათ, რადგან თავისმხრივ დაკავშირებულია ნახშირბადის გამონაბოლქვზე გრძელვადიან ისტორიულ პასუხისმგებლობასთან, მდიდარ ერებს კი ეშინიათ, რომ ეს საქმე სასამართლომდე მიაღწევს, რაც იმას გამოიწვევს, რომ ისინი იძულებულნი გახდებიან განუსაზღვრელი ვადით გადაიხადონ ამჟამინდელი და მომავალი დანაკარგები და ზარალი.
COP26-ზე გლაზგოში, პოლიტიკური პროგრესი ამ საკითხზე შეჩერდა, როდესაც აშშ-მ და ევროკავშირმა დაბლოკეს სპეციალური დაფინანსების საშუალება ამ დანაკარგისა და ზიანისათვის.
ახლა IPCC მკაფიოდ აცხადებს, რომ დაკვირვებების შემდეგ კლიმატის ცვლილების ზემოქმედება მოიცავს “ფართოდ გავრცელებულ არასასურველ ზემოქმედებას, ასევე მასთან დაკავშირებულ დანაკარგებსა და ზიანს ბუნებასა და ადამიანებზე”.
IPCC-ის მიერ მოწონება სავარაუდოდ ზარალს აყენებს კლიმატის მოლაპარაკებებს. ეს ფაქტი აღიარა გაერთიანებული სამეფოს COP პრეზიდენტმა, ალოკ შარმამ, რომელიც პასუხისმგებელია გაეროს მოლაპარაკებებზე, სანამ COP27 არ დაიწყება ეგვიპტეში ამ წლის ბოლოს.
„დღევანდელი მოხსენება ხაზს უსვამს იმ აუცილებლობას, რომლითაც ჩვენ უნდა მოვემზადოთ კლიმატის ცვლილებისთვის და ყურადღება მივაქციოთ დანაკარგებისა და ზიანის ახალ რეალობას. განსაკუთრებით კი მსოფლიოს კლიმატის პრობლემების მქონე იმ თემებში, რომელშიც ის ყველაზე დაუცველია“, – თქვა მან. “მომდევნო ათწლეული გადამწყვეტია.”
3 – ტექნოლოგია არაა ვერცხლის ტყვია.
IPCC-ის თანახმად, ზოგიერთი ტექნოლოგიის გამოყენებამ, რომელიც შექმნილია დათბობის ან CO2-ის შესამცირებლად, შეიძლება გააუარესოს სიტუაცია, არათუ უკეთესობისკენ შეცვალოს.
ასევე არსებობს მოსაზრება, რომ მანქანები, რომლებიც ჰაერიდან ნახშირორჟანგს შთანთქავენ, გამოიწვევენ იმ აირების უფრო მეტად გამოყოფას, რომლებიც აპროვოცირებენ გლობალურ დათბობას.
„თუ თქვენ ამოიღებთ CO2-ს ატმოსფეროდან, თქვენ მიიღებთ შემობრუნების ეფექტს ნახშირბადის ციკლში“, – თქვა ლინდა შნაიდერმა ჰაინრიხ ბიოლის ფონდიდან, რომელიც იყო დამკვირვებელი IPCC-ის დისკუსიებზე.
“ოკეანეებს, ხმელეთის რეზერვუარებს, ექნებათ გაზის გაჟონვის ეფექტი. აქედან გამომდინარე, CO2-ის ის ნაწილი, რომელიც თქვენ ატმოსფეროდან ამოიღეთ, ატმოსფეროში აუცილებლად დაბრუნდება.”
4 – ქალაქები გვთავაზობენ მშვიდობას
მიუხედავად იმისა, რომ დიდი ქალაქები კლიმატის ზემოქმედების ცხელი წერტილებია, ისინი ასევე გვთავაზობენ რეალურ შესაძლებლობას, თავიდან აიცილონ დათბობის ყველაზე ცუდი გავლენა.
მაშინ, როდესაც ქალაქები ზრდას აგრძელებენ, მათ მაინც შეუძლიათ აიძულონ ისინი განახლებადი ენერგიის, მწვანე ტრანსპორტისა და შენობებისკენ. ამან შეიძლება შეზღუდოს შეუქცევადი კლიმატის გავლენა მილიონობით ადამიანზე.
„ჩვენ ძალიან მკაფიოდ მივუთითებთ მსოფლიოს ქალაქებს, როგორც მობილიზაციის საკვანძო ადგილს“, – თქვა IPCC-ის თანათავმჯდომარემ დებრა რობერტსმა.
„ეს ის ადგილია, სადაც ჩვენი დაუცველი ახლობლები ცხოვრობენ, ეს კი მდებარეობს სანაპირო ქალაქებში, ასე რომ, ეს უკვე შესასვლელი წერტილია. თქვენ შეგიძლიათ, შეცვალოთ თქვენი ვარიანტები სანაპირო ურბანული განვითარების გარშემო მობილიზაციის დაწყებით.
5 – მცირე ზომის ფანჯარა სწრაფად იხურება.
მიუხედავად იმისა, რომ ეს არის ზემოქმედების ბუნდოვანი შეფასება ახლაც და მომავალშიც, ავტორები დარწმუნებულნი არიან, რომ ყველაზე ცუდი შედეგის თავიდან აცილება შესაძლებელია – თუ დროულად ვიმოქმედებთ.
IPCC ამბობს, რომ მოქმედების ეს შესაძლებლობა მხოლოდ ამ ათწლეულის განმავლობაში გაგრძელდება, როგორც ხაზს უსვამს ახალ ანგარიშში ბოლო წინადადებას.
სომალიში გვალვის გამო ათასობით ოჯახი დევნილი იყო თავისივე სახლიდან, ასევე დიდი იყო ზარალი პირუტყვისაც.
”შეთანხმებული გლობალური ქმედებების შემდგომი შეფერხება გააკეთებს იმას,რომ სიცოცხლისუნარიანი მომავლის უზრუნველსაყოფად, გამოტოვებს მოკლე და სწრაფადდახურულ ფანჯარას.”
თუ სამყაროს შეუძლია ემისიების მკვეთრად შემცირება და ხარჯების ადაპტაციის მნიშვნელოვნად გაზრდა, ეს შეიძლება იყოს საშუალება გარკვეული კატასტროფების თავიდან აცილებისა.
ეს არ ეხება მხოლოდ მწვანე ენერგიასა და მაგ მხოლოდ ელექტრომობილებზე დახარჯვას, ავტორები ამბობენ, რომ ინვესტიცია განათლებაში, ჯანდაცვის სისტემებსა და სოციალურ სამართლიანობაშიც, შეიძლება დაეხმაროს ადამიანებს, გაუმკლავდნენ ტემპერატურის ზრდას.
ბუნებაში ინვესტიცია ასევე იქნება საყრდენი ყველქზე ცუდის წინააღმდეგ, ამბობს IPCC, რომელიც მოითხოვს მსოფლიოს 30-50% კონსერვაციას.
„ბუნება შეიძლება იყოს ჩვენი მხსნელი“, – თქვა ინგერ ანდერსონმა, გაეროს გარემოს დაცვის პროგრამის ხელმძღვანელმა.
”ოღონდ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, ჯერ თუ ჩვენ გადავარჩენთ მას”.
სტატიაზე მუშაობდა : საბა ზაქრაძე
წყარო : www.bbc.com