ჰაერის ხარისხი ევროპაში უმჯობესდება, თუმცა მისი დაბინძურებით გამოწვეული სიკვდილიანობის მაჩვენებელი კვლავ მაღალია

ევროპის გარემოს დაცვის სააგენტოს (European Environment Agency -EEA)  ბოლო ანგარიშის თანახმად, გასული ათწლეულის განმავლობაში ჰაერის ხარისხი ევროპის მასშტაბით საგრძნობლად გაუმჯობესდა, შესაბამისად შემცირდა ნაადრევად გარდაცვალების რაოდენობა.

2018 წელს EEA-ს ბოლო შეფასებით ევროპის 41 ქვეყანაში 417000 ადამიანი  გარდაიცვალა ნაადრევად,  რაც 2019 წელთან შედარებით 60000 ადამიანით ნაკლებია. ამ გარდაცვლილთაგან 379000 შემთხვევა ევროკავშირის მაშინდელ 28 ქვეყანაში დაფიქსირდა.

გარემოს, ოკეანეებისა და თევზსაჭერების გაერთიანების რწმუნებულმა, ვირგინიუს სინკავიჩუსმა დადებითად შეაფასა ბოლო მონაცემები, თუმცა ასევე აღნიშნა, რომ ჰაერის დაბინძრებით გამოწვეული ნაადრევი სიკვდილიანობის მაჩვენებელი კვლავ მაღალია.

„თუკი გვინდა, რომ მივაღწიოთ წარმატებას და სრულად დავიცვათ ადამიანთა ჯანმრთელობა და ამასთანავე გარემო  საჭიროა უფრო მეტად შევამციროთ ჰაერის დაბინძურება და მისი ხარისხი შევუსაბამოდ მსოფლიოს ჯანდაცვის ორგანიზაციის რეკომენდაციებს,“ განაცხადა მან.

აღსანიშნავია რომ ბოლო ათი წლის განმავლობაში ოზონის შრის გარდა, ზოგადად გამონაბოლქვისა და მავნე ნივთიერებების რაოდენობა შემცირდა.

კონკრეტულად კი, გადააგდილებაზე გაზრდილი მოთხოვნის მიუხედავად, რომელიც პირდაპირაა დაკავშირებული სათბურის აირების გამოყოფასთან, მნიშვნელოვნად შემცირდა ტრანსპორტის გამონაბოლქვიდან მომდინარე ნიტროგენის ოქსიდების რაოდენობა.

ასევე მასიურად შემცირდა ენერგო სექტორის მიერ გამოყოფილი მავნე ნივთიერებების რაოდენობა. თუმცა, კლების ტენდენცია ნაკლებად შეინიშნება ისეთ სექტორებში, როგორებიცაა სოფლის მეურნეობა და საყოფაცხოვრებო გათბობა, რაც მაგალითად ევროკავშირში მოხმარებული ენერგიის დაახლოებით 40 %-ს შეადგენს.

41 ქვეყანას შორის, ბულგარეთი, ხორვატია, ჩეხეთი, იტალია, პოლონეთი და რუმინეთი არის იმ ქვეყნების ჩამონათვალი, სადაც მავნე ნაწილაკებით დაბინძურება აჭარბებს ევროკავშირის მიერ დადგენილ ზღვარს, ხოლო ესტონეთი, ფინეთი, ისლანდია და ირლანდია წარმოადგენს იმ გამონაკლისს, სადაც ჰაერში მავნე ნაწილაკების კონცენტრაცია მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის რეკომენირებულ ზღვარს ქვემოთაა.

ევროკავშირის წევრი ზოგიერთი სახელმწიფო ჰაერის დაბინძურებასთან დაკავშირებით ბრიუსელში წარსდგა სასამართლოს წინაშე. ამ თვის დასაწყისში ევროპის სასამართლომ განაცხადა, რომ იტალია სისტემატიურად და უწყვეტად არღვევს ევროკავშირის მითითებებს ჰაერში არსებული მავნე ნაწილაკების დღიურ და წლიურ ზღვართან დაკავშირებით. კომისიამ ევროპულ სასამართლოში ასევე გამოიძახა პოლონეთისა და საფრანგეთის წარმომადგენლები.

EEA-ს ბოლო კვლევა დაფუძნებულია 2018 წლის მონაცემებზე. შესაბამისად, ნაადრევია, შევაფასოთ კოვიდ-19-ით გამოწვეული იზოლაციის შედეგი ჰაერის დაბინძურებაზე. თუმცა, სააგენტომ პირველადი მონაცემები უკვე შეაგროვა აპრილის თვეში.

„ამ წელს ჰაერში მავნე ნაწილაკები ევროპის მასშტაბით 22%-ით შემცირდა,“ განმარტა EEA-ს ჰაერის ხარისხის ექსპერტმა, ალბერტო გონსალეს ორტიზიმ.

„ასევე შეინიშნება ნიტროგენ დიოქსიდის შემცირება, რომელიც ძირითადად საგზაო მოძრაობიდან მომდინარეობს. ამ მიმართულებით შეინიშნება 24%-იანი კლება. ჩვენი დაკვირვებით ესპანეთისა და იტალიის საგზაო სადგურებზე ჰაერში ნიტროგენის დიოქსიდის კონცენტრაციამ 70%-ით დაიკლო, რადგან ამ ქვეყნებში იზოლაციის ყველაზე მკაცრი წესები მოქმედებდა,“ განაცხადა მან.

სტატიაზე იმუშავა : ანი ჩუბინიძე – ანა კუხაშვილი