2023 წელს ჩრდილოეთ ამერიკაში გადარჩენილი ვეშაპების პირველი თავშესაფარი გაიხსნება

• წინა წელს კანადაში მიიღეს ახალი კანონი, რომელიც კრძალავს დელფინებისა და ვეშაპების დატყვევებასა და უკანონო გამრავლებას.
• მსოფლიო მასშტაბით დაახლოებით 200 თეთრი და 50 ცელნამგალა ვეშაპი დელფინარიუმებსა და აკვარიუმებში არის გამომწყვდეული.
• საზოგადოებრივი აღშფოთება გამოიწვია ვიდეომასალამ, სადაც ჩანს ნიაგარას ჩანჩქერის პარკის უკანასკნელი ცელნამგალა ვეშაპი, რომელიც თავისი აუზის კედლებს მიზანმიმართულად ეჯახება.

ორგანიზაციამ The Whale Sanctuary Project (WSP) გახსნა ვიზიტორთა და საოპერაციო ცენტრი შერბრუკში, კანადის ერთ-ერთ ქალაქში, რაც წარმოადგენს ჩრდილოეთ ამერიკაში გადარჩენილი ვეშაპების პირველი თავშესაფრის შექმნის საწყის ნაბიჯს. ცენტრის პრეზენტაცია უკვე გაიმართა, რომელსაც 100-მდე ადამიანი დაესწრო, მათ შორის სამთავრობო ორგანოების წარმომადგენლებიც.

თავშესაფარი ჰილფორდის პორტთან ახლოს, ვიზიტორთა ცენტრიდან 20 წუთის სავალ გზაზე მოეწყობა და მისი ფართობი დაახლოებით 40 ჰექტარი იქნება. ამ მონაცემებით იგი ტიპურ დელფინარიუმებში გაკეთებულ აუზებზე 300-ჯერ დიდი იქნება და დაიტევს 8 ვეშაპს.

იქიდან გამომდინარე, რომ თავშესაფარში გადმოსაყვან ვეშაპებს მთელი ცხოვრება შეზღუდულ სივრცეებში აქვთ გატარებული და ბუნებრივ პირობებში არ უცხოვრიათ, შესაბამისად არ აქვთ გადარჩენისთვის საჭირო უნარები, წყლის მათთვის გამოყოფილი ნაწილის ქვეშ ბადე გაკეთდება.

წინა წელს კანადაში მიიღეს ახალი კანონი, რომელიც კრძალავს დელფინებისა და ვეშაპების დატყვევებასა და უკანონო გამრავლებას, კანონის მიზანია შეწყდეს ამ ძუძუმწოვრების სანახაობრივ წარმოდგენებში გამოყენება. ზემოხსენებული კანონი, რომლის დამტკიცებასაც 3 წელი დასჭირდა, ითვალისწინებს იმასაც, რომ თავშესაფრებს შეუძლიათ ფუნქციონირება ძუძუმწოვრებისთვის მაქსიმალურად უსაფრთხო გარემოს შექმნის პირობით.

გადარჩენილი ვეშაპების დასახმარებლად სათამაშოების კომპანია Munchkin-მა საკმაოდ დიდი თანხა გაიღო, რათა ბაზისური პროცესები სწორად წარმართულიყო – შეირჩა თავშესაფრის გასაკეთებელი ადგილი წყლის ხარისხისა და ბუნებრივი პირობების გათვალისწინებით. ასევე, ჩატარდა კვლევა, თუ რა გავლენას მოახდენდა ვეშაპების მოთავსება ამა თუ იმ გარემოში სხვა ცოცხალ ორგანიზმებზე. ორგანიზაციას The Whale Sanctuary Project სურდა 20 მილიონი დოლარის შეგროვება პროექტის განსახორციელებლად, რაც ვეტერინარული კლინიკის გახსნასაც მოიაზრებდა. ამ თანხასთან ერთად ყოველწლიურად დამატებით 2 მილიონი დოლარი იქნება საჭირო ოპერაციების ჩასატარებლად. თუ ამ სახსრების მობილიზება მოხერხდა, ორგანიზაცია იმედოვნებს, რომ 2023 წელს სრულად ფუნქციონირებადი თავშესაფარი გაიხსნება.

მსოფლიო მასშტაბით დაახლოებით 200 თეთრი და 50 ცელნამგალა ვეშაპი დელფინარიუმებსა და აკვარიუმებში არის გამომწყვდეული. კანადაში გავრცელდა ჯერჯერობით დაუდასტურებელი ინფორმაცია, რომ ნიაგარას ჩანჩქერის პარკი წელს დაიხურება მას შემდეგ, რაც პარკის უკანასკნელი ცელნამგალა ვეშაპის, კისკას, საგანგაშო ვიდეომასალა გავრცელდა, სადაც ჩანს, თუ როგორ ეჯახება იგი თავისი აუზის კედლებს მიზანმიმართულად. 1970-იან წლებში ისლანდიის ნაპირებზე მისი დაჭერის შემდეგ ამ ვეშაპმა თავისი 44-წლიანი ცხოვრების უდიდესი ნაწილი აუზში გამომწყვდეულმა გაატარა. კისკას ხუთივე ნაშიერი მალევე დაიღუპა, მას შემდეგ, 2011 წლიდან მოყოლებული, იგი მარტო ცხოვრობს პარკის ერთ-ერთ აუზში. კირკას მდგომარეობის მუდმივი გაუარესების გამო პარკისადმი საზოგადოებას კითხვები გაუჩნდა.

აშშ-შიც მსგავსი სიტუაციაა – დელფინარიუმ SeaWorld-ს ასობით ზღვის ძუძუმწოვარი აუზებში ჰყავს გამომწყვდეული წარმოდგენების გასამართად. წინა წელს ცხოველთა დამცველმა ორგანიზაციამ, PETA-მ, დელფინარიუმს 250,000 დოლარი შესთავაზა დატყვევებული ცხოველების თავშესაფრებში გადაყვანის სანაცვლოდ. მიუხედავად იმისა, რომ შეთანხმება ვერ შედგა, SeaWorld-ში შეწყდა ისეთი წარმოდგენების გამართვა, რომლებიც დელფინებს ვნებდა. 2013 წლის დოკუმენტური ფილმის, სახელად ,,Blackfish”, გამოსვლის შემდეგ, დელფინარიუმის შემოსავლები მნიშვნელოვნად შემცირდა, საზოგადოებრივი წნეხის შედეგად 2016 წელს ცელნამგალა ვეშაპების გამრავლება, ხოლო 2018 წელს მათი მონაწილეობით წარმოდგენების გამართვა შეწყდა.

სტატიაზე მუშაობდა : ნინი თოიძე

წყარო : vegnews.com