წყლის ხარისხის წინასწარი შეფასება ბიო-გეო-ქიმიური მოდელირების მეშვეობით
- უახლესი თაობის კომპიუტერული ტექნოლოგიები ეკოლოგიის სამსახურში: შეიქმნა ახალი მრავალსაფეხურიანი მოდელი, რომელიც წყლის ხარისხის წინასწარი შეფასების საშუალებას იძლევა
- ოუქ-რიჯის ლაბორატორიაში შექმნეს წყლის ხარისხის შემოწმებისა და წინასწარი პროგნოზირების ახლებური მოდელი: ის გაზომავს წყალში აზოტისა და ვერცხლისწყლის დონეს
- მოდელის ფუნდამენტური სხვაბოა იმაში მდგომარეობს რომ წყლის ხარისხის შემოწმება მოხდება მიკრობიოლოგიურად აქტიურ ზონებში – წყაროების შესართავებთან. შემდგომში შეფასდება წყალში გახსნილი ქიმიური ელემენტების გავლენა წყლის ხარისხზე მთელი მდინარის ბასეინში
- ეს მოდელი შესაძლებლობას მოგვცემს გავიგონ თუ რა ფუნდამენტურ გავლენას ახდენს მიწათმოქმედება, კლიმატური ცვლილებები და მოსახლეობის ზრდა სასმელი წულის ხარისხზე
ოუქ-რიჯის ეროვნულ ლაბორატორიაში წყლის ხარისხის წინასწარი შეფასების ახალი მოდელი შექმენს. ის მნიშვნელოვან ბიოლოგიურ, გეოლოგიურ და ქიმიურ პროცესებს ითვალისწინებს, რომლებიც მდინარეებში ხდება და საშუალებას გვაძლებს ზუსტად გავიგოთ, თუ რა გავლენას ახდენს კლიმატური ცვლილებები, მიწათმოქმედება და მოსახლეობის ზრდა წყლის ხარისხზე.
მკვლევარებმა მაღალი დონის კომპიუტერული ტექნოლოგია Amanzi-ATS გამოიყენებს, რომელმაც მრავალი ჯილდო დაიმსახურა. მისი მეშვეობით შექმნილი მოდელები გამოითვლიან ბიო-გეო-ქიმიურ პროცესებს მიკრობიოლოგიურად აქტიურ ზონებში – წყაროების შესართავებთან – რათა თვალყური ადევნონ წყალში ხსნადი ნივთიერებების მდინარის შენაკადებში მოძრაობას. ასეთი ქიმიური რეაქციები დიდ გავლენას ახდენენ წყალბადის, მკვებავი და დამაბინძურებელი ელემენტების მოძრაობაზე მდინარეების ბასეინებში. ახალი მრავალსაფეხურიანი მოდელი უკეთესად დაგვანახებს წყლის ხარისხს მასში აზოტისა და ვერცხლისწყლის დონის გაზომვის მეშვეობით.
სკოტ პაინტერმა ORNL-დან დასძინა: „წყლის ხარისხის წინასწარი შეფასებისთვის მომავალი თაობის მრავალსაფეხურიანი მოდელი შევქმენით. ის დაგვახმარება გავიგოთ, თუ რა გავლენას ახდენს პატარა ცვლილებები და პროცესები ფუნდამენტურ პრობლემებზე რათა გავაუმჯობესოთ წყლის ხარისხი“.
მკვლევართა ჯგუფმა შეამოწმა მოდელი და მისი ეფექტურობის დემონსტრაციაც მოაწყო ერთ-ერთ წყალგამყოფ აუზშიც.
სტატიაზე მუშაობდა : ლილიან მეტრეველი
წყარო : phys.org
10 ნოემბერი 2022 წელი.