თანამედროვე დათბობა ყველაზე ძლიერია, ბოლო 7000 წლის განმავლობაში
- ბოლო 7000 წლის განმავლობაში, დასავლეთ ციმბირის ჩრდილოეთში, ბოლო ათწლეულების ზაფხულის სეზონები ყველაზე თბილი აღმოჩნდა.
- 40 წლის განმავლობაში მეცნიერები ქმნიდნენ ხის უგრძესი რგოლების ქრონოლოგიას, რაზე დაყრდნობითაც შეძლეს ბოლო 7638 წლის ზაფხულების ტემპერატურებზე ინფორმაციის შესწავლა.
- დედამიწის ორბიტალური პარამეტრების ციკლური ცვლილებების გამო, ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს პოლარულ განედებში, მზის ენერგია ზაფხულის თვეებში თანდათან იკლებს, თუმცა წლიური რგოლების მონაცემები გვიჩვენებს, რომ მე-19 საუკუნის შუიდან ეს ტენდენცია შეიცვალა – ტემპერატურამ ძალიან სწრაფად დაიწყო მატება.
ბოლო 7000 წლის განმავლობაში, დასავლეთ ციმბირის ჩრდილოეთში, ბოლო ათწლეულების ზაფხულის სეზონები ყველაზე თბილი აღმოჩნდა. წინა ათასწლეულში ჰაერის ტემპერატურა თანდათან იკლებდა, მაგრამ ხან ზევით ადიოდა, ხანაც ქვევით ჩადიოდა. თუმცა XIX საუკუნეში დაიწყო მატება და ბოლო ათწლეულებში უმაღლეს ნიშნულებს მიაღწია. ეს აღმოაჩინეს მცენარეთა და ცხოველთა ეკოლოგიის ინსტიტუტის ურალის ფილიალის, რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიისა და ურალის ფედერალური უნივერსიტეტის დენდროქრონოლოგებმა, რომლებიც 40 წელი ქმნიდნენ ხის უგრძესი რგოლების ქრონოლოგიას, იამალის ნახევარკუნძულზე ნახევრად წიაღისეული ხეების წლიური რგოლების სიგანეზე დაყრდნობით. ამ დროის განმავლობაში მათ შეძლეს გასული 7638 წლის ზაფხულების ტემპერატურების შესახებ ინფორმაციის შესწავლა. მეცნიერებმა დასავლეთ ციმბირის ტემპერატურის შესახებ ჩატარებული კვლევა და მისი შედეგები გამოაქვეყნეს ჟურნალში „Nature Communications“. კვლევა ხორციელდება რუსეთის სამეცნიერო ფონდის მხარდაჭერით (პროექტი No21-14-00330).
„დედამიწის ორბიტალური პარამეტრების ციკლური ცვლილებების გამო, ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს პოლარულ განედებში, მზის ენერგია ზაფხულის თვეებში თანდათან იკლებს. ეს ფაზა დაახლოებით 8-9 ათასი წლის წინ დაიწყო და ახლაც გრძელდება. თუმცა წლიური რგოლების მონაცემები გვიჩვენებს, რომ მე-19 საუკუნის შუიდან ეს ტენდენცია შეცვალა – ტემპერატურამ ძალიან სწრაფად დაიწყო მატება. მან ბოლო ათწლეულების განმავლობაში უმაღლეს ნიშნულებს მიაღწია“ – განმარტავს რაშიტ ჰანტემიროვი, მცენარეთა და ცხოველთა ეკოლოგიის ინსტიტუტის დენდროქრონოლოგიის ლაბორატორიის წამყვანი მკვლევარი ურალის ფილიალიდან, რომელიც წარმოადგენს რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიასა და ჰუმანიტარულ მეცნიერებებში საბუნებისმეტყველო მეთოდების UrFU ლაბორატორიას.
30-დან 170 წლამდე ინტერვალის რომელი პერიოდიც არ უნდა აეღოთ მკვლევრებს, ყველაზე თბილი ის იყო, რომელიც დასრულდა რეკონსტრუქციის ბოლო წლით. მაგალითად, გასული საუკუნის საშუალო მაჩვენებელი უფრო მაღალია, ვიდრე წარსულის ნებისმიერი სხვა, შემთხვევით აღებული ასწლოვანი ინტერვალის ტემპერატურა.
სტატიაზე მუშაობდა : ანა ქავთარაძე და მარიამ მდინარაძე
წყარო : www.enn.com
9 ოქტომბერი 2022 წელი.