ლურჯი ვეშაპები ყოველდღიურად 45 კილოგრამ პლასტმასას ყლაპავენ
- აშშ-ის სტენფორდის უნივერსიტეტში ჩატარებულ კვლევას შემაშფოთებელი დასკვნა ჰქონდა: ყოველდღიურად, საკვების მოპოვების პროცესში, ლურჯი ვეშაპები 45 კილოგრამამდე პლასტმასას ყლაპავენ
- კვლევის პროცესში მეცნიერები წყნარ ოკეანეში მცხოვრები ვეშაპების სამ სახეობას აკვირდებოდნენ: ლურჯ, კუზიან და ჯუჯა ვეშაპებს
- ვეშაპები კვების ჯაჭვში გაცილებით დაბლა დგანან, ვიდრე შეიძლება ვივარაუდოთ მათი უზარმაზარი ზომებიდან გამომდინარე, ამიტომაც მათ უფრო ხშირად უწევთ წყალში მოხვედრილი პლასტმასის ჩაყლაპვა
მეცნიერების შეფასებით, ოკეანეების ყველაზე დიდი ბინადრები, ლურჯი ვეშაპები, ყოველდღიურად დაახლოებით 45 კილოგრამ პლასტმასას ყლაპავენ. პლასტმასის ნარჩენები დიდი სისწრაფით გროვდება მსოფლიო ოკეანეში, ამიტომაც მეცნიერებმა გადაწყვიტეს, დაეანგარიშებინათ მიახლოებითი მოცულობა იმ პლასტმასისა, რომელსაც აშშ-ის წყარი ოკეანის სანაპიროებთან მობინადრე ლურჯი, კუზიანი და ჯუჯა ვეშაპები ყლაპავენ. სამივე სახეობა შემდეგნაირად იკვებება: ვეშაპები პირს აღებენ, ყლაპავენ კრილს და სხვა მცირე ზომის ზღვის ბინადრებს, შემდეგ კი წყალს ე.წ. „ვეშაპის ულვაშის“ დახმარებით, რომელიც ერთგვარი ფილტრის ფუნქციას ასრულებს, გარეთ შადრევანივით უშვებენ. ამ პროცესში მათ დიდი რაოდენობით პლასტმასა ეყლაპებათ.
მეცნიერებმა შეაფასეს ჩაყლაპული პლასტმასას რაოდენობა 65 კუზიან, 29 ჯუჯა და 126 ლურჯ ვეშაპზე დაკვირვებით. ცხოველების ზურგებზე დამაგრებული იყო კამერები, მიკროფონები და GPS-ნავიგატორები.
წყნარი ოკეანის სანაპიროსთან პლასტმასის ნარჩენების რაოდენობის გათვალისწინებით, მეცნიერების შეფასებით, კუზიანი ვეშაპები, რომლებსაც კრილი თევზს ურჩევნიათ, ყოველდღიურად პლასტმასის 4 მილიონამდე მიკრონაწილაკს ყლაპავენ, რაც 17 კილოგრამ პლასტმასის ნარჩენს შეადგენს. ფინვალები 6 მილიონამდე პლასტმასის ნარჩენებს ყლაპავენ, ხოლო ლურჯი ვეშაპები – 10 მილიონამდე ნაწილაკს, რაც 45 კილოგრამ პლასტმასას შეადგენს. კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა ჟურნალში „Nature Communications“.
„ვეშაპები კვების ჯაჭვში გაცილებით დაბლა დგანან, ვიდრე შეიძლება ვივარაუდოთ მათი უზარმაზარი ზომებიდან გამომდინარე, ამიტომაც მათ უფრო ხშირად უწევთ წყალში მოხვედრილი პლასტმასის ჩაყლაპვა“, – განაცხადა მეთიუ სავოკამ, სტენფორდის უნივერსიტეტში მოღვაწე ზღვის ბიოლოგმა და კვლევის თანაავტორმა. „არსებობს ერთგვარი ჯაჭვიც – კრილი ჭამს პლასტმასას, შემდეგ კი ვეშაპები ჭამენ კრილს“. მართალია, სხვა ზღვის ცხოველებსაც ემუქრებათ პლასტმასის გადაყლაპვის საშიშროება, მაგრამ, სავოკას თქმით, ვეშაპების პრობლემა უნიკალურია, რადგან მათ საკმაოდ დიდი რაოდენობით პლასტმასის ჩაყლაპვა უწევთ.
სტატიაზე მუშაობდა : ლილიან მეტრეველი და ნინი თოიძე
წყარო : e360.yale.edu
8 დეკემბერი 2022 წელი.